Raadsel Inca kip is opgelost

Het is een oud raadsel: hoe kwam de kip in Amerika? Toen Francisco Pizarro in 1532 het rijk van de Inca’s binnentrok, bleken kippen een rol te spelen in de religieuze ceremonies van de Inca’s. Dat zou waarschijnlijk niet het geval zijn geweest als de Spanjaarden de dieren zelf al hadden ingevoerd.

Het kippenraadsel van het westelijk halfrond is nu opgelost. De kip (Gallus gallus) is vóór de komst van Columbus naar Amerika gebracht, uit Polynesië. Dat blijkt uit DNA van een ruim zeshonderd jaar oud kippenbotje, opgegraven in Chili. Wetenschappers uit zes landen in en om de Stille Oceaan publiceerden hun onderzoek aan dit botje gisteren in de Proceedings of the National Academy of Sciences (early edition). Hun ontdekking is ook het eerste directe bewijs voor lang veronderstelde prehistorische contacten tussen Amerika en Polynesië.

Bij opgravingen in El Arenal, op het Chileense schiereiland Arauco, waar indiaanse tuinbouwers leefden tussen 1000 en 1500, werden in 2002 vijftig kippenbotjes gevonden, resten van zeker vijf dieren. Eén ervan is door de onderzoekers onderworpen aan een C-14-test. Het botje bleek 622 jaar oud met een mogelijke afwijking van 35 jaar. Die datering overlapt de periode waarin volgens recente schattingen de meest oostelijke eilanden van Polynesië – Rapa, Pitcairn en Paaseiland – werden bevolkt: de 13de en 14de eeuw. Polynesiërs brachten honden, varkens, ratten én kippen naar de eilanden die zij koloniseerden.

Vervolgens hebben de onderzoekers mitochondriaal DNA uit het botje geanalyseerd. Dat vergeleken ze met DNA uit 37 kippenbotjes van prehistorische vindplaatsen op vijf Polynesische eilanden, van 2900 tot 500 jaar oud, en ook met DNA van hedendaagse Araucaanse kippen. Het botje uit El Arenal liet een sequentie zien identiek aan die van kippenbotjes van twee vindplaatsen in Tonga en Samoa. Diezelfde sequentie vonden de onderzoekers in de resten van een moderne Chileense kip.

In de loop der tijd zijn verschillende aanwijzingen gevonden voor prehistorische contacten tussen Polynesië en de Amerika’s, zoals de vroege verspreiding van de zoete aardappel – een van origine Amerikaans gewas – in Polynesië en de overeenkomsten tussen vishaken en kano’s van gezaagde planken van de Polynesische eilanden en van de Amerikaanse westkust.