Chimpansees jagen met speren

Dat chimpansees in staat zijn om simpele gereedschappen te gebruiken, was bekend. Dat ze er ook mee jagen, is daarentegen nieuw. En het zijn verrassend genoeg vooral de vrouwtjes die de speren maken en gebruiken.
Dat blijkt uit observaties die de wetenschappers Jill Pruetz en Paco Bertolani deden in Fongoli, Senegal. Zij rapporteerden 22 gevallen waarin chimpansees houten voorwerpen met een scherpe punt gebruikten om kleinere primaten dood te steken die zich in holle bomen verscholen. De ontdekking zou belangrijke gevolgen kunnen hebben voor onderzoek naar het gebruik van gereedschappen bij de vroege mens, schrijven Pruetz en Bertolani in het wetenschappelijke tijdschrift Current Biology.

Zelfgemaakte speer
De apen staken hun zelfgemaakte speer meerdere malen in holen en gaatjes. Ze gebruikten genoeg kracht om kleine dieren behoorlijk te kunnen verwonden. Vervolgens roken en likten de apen aan de punt van de speer. Dat de onderzoekers dit verschijnsel meerdere malen observeerden, bewijst volgens hen dat het geen eenmalig gedrag is. Het gaat om duidelijk om een gewoonte binnen deze Senegalese populatie. er zijn echter geen foto- of video-opnamen van gemaakt.
In bijna alle gevallen werd de speer gemaakt door een tak van een boom af te breken en te ontdoen van bladeren. Soms werd de punt van de tak nog eens extra scherp gemaakt met behulp van de tanden. Een keer waren de onderzoekers er zelfs ooggetuige van dat een chimpansee een galago (kleine halfaap die 's nachts actief is) met zo'n speer aan het ontleden was.
Normaliter leven chimpansees voornamelijk van franjeapen (ook wel colobus-apen genoemd). Maar omdat die in Senegal heel zeldzaam geworden zijn, hebben de chimpansees zichzelf de nieuwe technieken aangeleerd om andere prooien - bijvoorbeeld halfapen als galago's of spookdiertjes - te kunnen vangen, aldus de onderzoekers.

Vrouwen en kinderen eerst
Het bleken echter voornamelijk volwassen vrouwtjes en jonge chimpansees te zijn die speren gebruikten om aan hun voedsel te komen. En dat terwijl volwassen mannetjes lange tijd beschouwd werden als de actieve jagers. Volgens de onderzoekers komt dit doordat nieuwe technieken het gemakkelijkst worden aangeleerd door jonge dieren. De volwassenen volgen pas later, en de mannetjes komen meestal als laatste. Moeder en kind kijken namelijk het vaakst gedrag van elkaar af.
Dit wijst er volgens de onderzoekers op dat ook bij de ontwikkeling van de mens de vrouw een belangrijke rol heeft gespeeld bij het ontwikkelen van gereedschappen en wapens. Overigens bleek onlangs nog uit een ander onderzoek dat chimpansees al veel langer dan gedacht in staat zijn geweest om gereedschap te gebruiken.