De slim spugende orang oetan vist het nootje uit de buis

Rotterdam, 5 juli. En wederom verbazen mensapen door hun handigheid. Ditmaal de oerang oetans.

Primatologen gaven de apen een plexiglas buis met een laagje water waarin een pinda dreef. Orang oetans houden van pinda’s maar op deze manier konden ze er niet bij. Alle vijf orangs uit de dierentuin in Leipzig bedachten vrij snel dat ze de cilinder vol water konden spugen, waardoor de pinda vanzelf omhoog zou komen drijven: binnen hun bereik.

De primatologen van het Leipziger Max Planck Instituut voor evolutionaire antropologie tonen zich in de jongste uitgave van het wetenschappelijk tijdschrift Biology Letters onder de indruk: het lijkt erop dat de orang oetans op een vrij abstracte manier hebben nagedacht. Eerst probeerden de orang oetans de pinda tevergeefs te pakken te krijgen door slaan, schudden of bijten. Gemiddeld hadden ze 9 minuten nodig om op het idee van het water spugen te komen. In de volgende testen pasten ze dat onmiddellijk toe: ze kenden het trucje. De onderzoekers achten het onwaarschijnlijk dat de dieren een vergelijkbare truc al eens hebben gezien.

De primatologen waren vooral onder de indruk omdat de watermachine waaruit ze het water haalden om in de cilinder te spugen, niet zichtbaar was vanaf de plek waar de cilinder stond. Normaal drinken de apen uit deze machine. Als de proef werd uitgevoerd met een geheel lege cilinder, dan kwamen de apen met dezelfde oplossing – dus zonder dat aanwezig water hen op het idee bracht.

Alleen de prestaties van sommige kraaiachtigen lijken vergelijkbaar met dit watertrucje. Om voedsel uit een buisje te vissen gebruikte een wipsnavelkraai wel eens handige haken van buigzaam ijzerdraad, een materiaal dat het dier tot dan toe onbekend was. Maar de primatologen plaatsen de oplossing van de orang oetans op een abstracter niveau. Ze merken wel op dat een literaire kraai wel een vergelijkbaar kunstje heeft uitgehaald, in een fabel van Aesopus. Stervend van de dorst zag de kraai een hoge beker met water. Hij kon er niet bij. Toen gooide hij net zo lang stenen in de beker tot het water hoog genoeg stond om te drinken.